هر زمانی که به پوست انسان صدمهای وارد شود حتی اکر یک برش کنترل شده برای جراحی رینوپلاستی باشد، احتمال تشکیل اسکار وجود دارد.
در حالی که اکثر بیماران انتظار دارند که اسکار در روی پوست تشکیل گردد شاید تعجب آور باشد که بافت اسکار در زیر پوست نیز تشکیل میگردد. علت آن هم واضح است چرا که پوست از بافتهای زیرین آن جدا میگردد که میتواند منجر به تشکیل اسکار در زیر پوست و ایجاد نامنظمی در زیر آن شود. برای مثال در عمل جراحی بینی وقتی پوست را از بافتهای زیرین استخوانی یا غضروفی جدا میکنیم میتواند زیر پوست اسکار تشکیل گردد که ایجاد نامنظمی شود. حال بیماران میتوانند چه کارهایی انجام دهند که تشکیل بافت اسکار در زیر یا محل برشها را کاهش دهند؟
اولين مورد تحت فشار قراردادن پوست (compression) است. جراحان پوست را با چسب(tape) و یا ماساژ در مقابل غضروف و استخوان زیرین تحت فشار قرار میدهند تا شکل منظمتری به بافتهای اسکار زیرین بدهند و حجم آن را کاهش دهند. همین تکنیک برای جراحیهای بدن نیز مورد استفاده قرار گرفته و بعد از جراحیهای بدن، بیماران لباس کرستی را میپوشند که به اسکارها شکل بهتری بدهد.
دومین عامل تحت فشار قرار نگرفتن لبههای زخم باز است که بیشتر در برشهای پرههای بینی اهمیت دارد که نباید تحت کشیدگی قرار گیرد چرا که باعث ایجاد اسکار میگردد.
سومین مورد نکشیدن سیگار است. سیگار عوارض متعددی بر روی بهبود زخم دارد که منجر به ایجاد بافت اسکار بیشتری میگردد. اگر کسی توانایی ترک سیگار را ندارد بهتر است که حداقل ۲ هفته قبل از جراحی تا یک ماه بد حراحی کشیدن سیگار را به حداقل برساند.
چهارمین مورد نوشیدن مشروبات الکلی است. الکل باعث کم آبی پوست یا دهیدراتاسیون پوست میگردد که منجر به اختلال در روند ترمیم زخم و تشکیل بافت اسکار میشود.
پنجمین مچرد نوشیدن کافیین است که منجر به کم آبی و دهیدراتاسیون میگردد.
ششمین مورد در معرض آفتاب بودن است که باعث سوختگی پوست و اختلال در ترمیم میگردد و به همین دلیل توصیه میگردد بعد جراحی بینی در معرض آفتاب قرار نگیرید
هفتمین مورد نوشیدن آب فراوان است که از دهیدراتاسیون جلوگیری کرده و با آبرسانی کافی پوست ترمیم مییابد.
آخرین نکته استفاده از کرمهای بعد از عمل رینوپلاستی است.
• معمولا در هفته اول پمادها و کرمهای آنتی بیوتیک برای زخم توصیه میگردد ولی بعد از کشیدن بخیهها نیازی به آنتی بیوتیک نمیباشد.
در مورد استفاده از کرمهای ضد اسکار، بصورت روتین معمولا توصیه نمیگردد ولی در بازار انواع مختلفی از این کرمها و پمادها وجود دارد.
یک دسته مثل سیکادرم cicaderm، سیکاموزاcicamosa، رژودرم، الازelase یا کنترابوتکسcontractubex هستند که باعث میشود که بافت اسكار نرم و منعطف شود و در موارد هيپرتروفیک همسطح پوست گردد و قرمزی و التهاب را کاهش دهد.
طرز مصرفی که توصیه میگردد سه تا چهار بار در روز است که به صورت خطی و چرخشی روی اسکار ماساژ داده تا کاملا جذب شده و بافت اسکار را نرم نماید.
بهتر است هنگام استفاده از این ژلها یا کرمها بیمار در معرض نور آفتاب قرار نگیرد. طول مدت زمان استفاده هم سه ماه میباشد.
دسته دوم ژلهای سیلیکونی بنام استراتادرم strataderm است که معمولا با پوشاندن سطح اسکار با لایهای از سیلیکون با کاهش اکسیژن تشکیل بافت اسکار را کاهش میدهد. معمولا توصیه میگردد که روزی یک بار بعد از شستن و تمیز کردن بافت اسکار بصورت یک لایه نازک روی آن استعمال گردد. طول مدت یک تا دو ماه کافی میباشد.
استفاده از کرمهای ضد آفتاب جهت محافظت از آفتاب سوختگی یک روش دیگر برای کاهش تشکیل اسکار است.
در مورد استفاده از لیزر باید گفت معمولا در رینوپلاستی اسکار انقدر کم میباشد که نیازی به لیزر نیست ولی در مواردی بعد از مشاوره با جراح خود میتوان لیزر استفاده نمود.